Trái vả thường bị nhiều người nhầm lẫn với quả sung. Tuy nhiên đây là 2 loại quả khác nhau và trái vả lớn hơn gấp nhiều lần. Chúng thường được dùng làm nguyên liệu các món gỏi, nấu canh, ngâm chua… Loại quả này có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, là vị thuốc có nhiều giá trị trong Đông Y.
1. Trái vả là gì?
Trái vả có tên khoa học là Ficus auriculata, thuộc chi Ficus. Chúng có quả giống quả sung nhưng lớn hơn. Loại cây này có nguồn gốc các quốc gia khu vực châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Campuchia…
Cây vả là loại cây thân gỗ, thường xanh, tán cây to từ 5 – 10m. Lá cây có hình trái xoan to, các mép ngoài răng cưa, mặt dưới có lông. Cây vả có hoa mọc dưới gốc hoặc trên cành. Khi già chúng sẽ phát triển thành quả.
Trái vả còn xanh non sẽ có lông trắng mịn, hình dạng giống như củ tỏi, bên trong ruột màu trắng. Quả này khi già sẽ dẹp và to. Bên trong ruột từ màu trắng sẽ chuyển sang màu đỏ khi chín.
Cây quả thường phân bố ở khu vực có khí hậu nhiệt đới gió mùa, ôn đới. Chúng tập trung mọc ở các khe suối, đồng bằng và cả vùng núi. Ở Việt Nam cây vả tập trung nhiều ở các tỉnh Thừa Thiên Huế.
Dựa vào đặc điểm màu sắc, kết cấu hình dạng người ta chia trái vả thành 3 loại phổ biến. Trong đó có vả muỗi, vả mật, vả mâm xôi.
2. Trái vả có tác dụng gì?
Trong trái quả có chứa nhiều dưỡng chất quan trọng như protein, chất béo, vitamin nhóm B (B1, B2, B3, B5. B6), vitamin C, canxi, magie, sắt, kẽm… Bên cạnh đó là các hợp chất quý như flavonoid, polyphenol, pectin. Chính vì thế chúng có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe.
- Trong trái vả có chất coumarin giúp làm giảm nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt. bên cạnh đó loại quả này còn phòng ngừa ung thư vú , ung thư ruột kết.
- Quả vả có chứa nhiều chất xơ hòa tan có tác dụng làm giảm cholesterol xấu. Từ đó giúp phòng ngừa các bệnh máu nhiễm mỡ, bệnh tim mạch , béo phì… Đặc biệt loại thực phẩm này còn có nhiều omega 3, omega 6, kali giúp điều hòa huyết áp, phòng bệnh tim mạch hiệu quả.
- Trong trái vả chứa nhiều chất sắt giúp phòng ngừa bà bầu thiếu máu mệt mỏi. Ngoài ra loại quả còn nhiều vitamin K, canxi, magie giúp chắc khỏe xương, phòng ngừa loãng xương, nhanh lành xương khớp bị chấn thương.
- Kali, chất xơ trong trái vả giúp phòng ngừa và ổn định đường huyết, tốt cho người tiểu đường. Các chất chống oxy hóa như vitamin A trong trái vả còn giúp tăng thị lực, phòng ngừa các bệnh về mắt.
- Ngoài ra trái vả còn nhiều chất xơ có tác dụng tốt trong giảm cân , giữ gìn vóc dáng thon gọn. Hàm lượng khoáng chất có tính kiềm cao trong loại quả này giúp cân bằng pH trên da, ngăn ngừa mụn trứng cá.
Trong Đông y trái vả thường là vị thuốc không thể thiếu trong các bài thuốc chữa bệnh. Tiêu biểu như bài thuốc chữa tiêu hóa kém, tỳ hư, tiêu chảy, sưng đau họng, ngộ độc, chữa cảm, táo bón, giúp tăng tiết sữa…
3. Trái vả bao nhiêu 1kg? Bán ở đâu?
Trái vả có giá thành dao động trong khoảng 30.000đ – 50.000đ/kg. Nhìn chung mức giá này không đắt so với việc cây quả không phân bố đều và khó tìm tại nhiều khu vực.
Theo đó bạn có thể tìm mua trái vả tại các khu chợ, trang chuyên bán thực phẩm online, các trang thương mại điện tử, siêu thị lớn.
4. Cách làm món ngon từ trái vả
Trái vả có thể áp dụng để thực hiện rất nhiều món ngon. Điển hình có thể kể đến món gỏi, món canh , món vả ngâm chua ngọt… Thỉnh thoảng bạn có thể nấu những món ăn độc lạ này thay đổi khẩu vị cho cả nhà.
4.1. Cách làm gỏi trái vả trộn tôm thịt
4.1.1. Chuẩn bị nguyên liệu
- 5 trái vả
- 250gram thịt ba chỉ
- 200gram tép
- 2 củ hành tím
- 1 củ hành tây
- 15gram ớt, tỏi băm
- 3 quả tắc
- Ít rau răm
- 5gram mè rang chín
- Gia vị: Nước mắm, đường, muối, dầu ăn.
4.1.2. Các bước thực hiện
Bước 1 : Bắc nồi nước sôi thả trái vả vào luộc vừa chín tới rồi vớt ra cho vào nước lạnh. Gọt bỏ lớp vỏ ngoài củ quả, rửa sạch, thái thành các lát mỏng vừa ăn. Hành tây bóc vỏ, rửa sạch, thái mỏng ngâm vào ít giấm đường. Rau răm rửa sạch, thái nhỏ.
Bước 2 : Tép bỏ đầu, râu ngâm vào nước muối loãng 10 phút, sau đó rửa sạch, để ráo. Bắc chảo lên bếp cho vào 2 thìa canh dầu ăn. Bỏ tép vào xào ráo nước đến khi chúng chín, chuyển màu vàng cam thì tắt bếp.
Bước 3 : Thịt ba chỉ rửa sạch bỏ vào nồi đổ ngập nước. Thêm vào 2 củ hành tím giã dập, 1 thìa cà phê muối. Luộc thịt chín thái thành các miếng mỏng vừa ăn.
Bước 4 : Cho vào chén 3 thìa canh đường, 3 thìa canh nước mắm, nước cốt 3 quả tắc khuấy đều. Nêm nếm thấy vừa miệng thì cho tỏi ớt vào trộn đều.
Bước 5 : Cho vào chậu trái vả, hành tây vắt ráo nước, thịt ba chỉ, tép xào, rau răm. Rưới lên từ từ nước mắm chua ngọt trộn đều. Khi thấy gỏi thấm gia vị vừa miệng thì múc ra đĩa.
Món gỏi này bạn có thể rắc lên ít hành phi, mè rang hoặc đậu phộng rang đêu ngon. Chuẩn bị thêm vài chiếc bánh đa để ăn kèm càng tăng thêm hương vị. Cách làm gỏi tôm thịt trái vả khá đơn giản, ai cũng có thể thành công.
4.2. Cách nấu canh trái vả dồn thịt
4.2.1. Chuẩn bị nguyên liệu
- 500gram thịt heo
- 1kg trái vả
- 3 tai nấm mèo
- Ít gừng tỏi, gừng, hành tím băm
- Hành lá, ngò rí
- Gia vị: Muối, hạt nêm, nước mắm, bột ngọt, đường, tiêu xay.
4.2.2. Các bước thực hiện
Bước 1 : Trái vả gọt vỏ ngâm vào trong nước muối pha ít chanh hoặc giấm. Sau đó bạn dùng mũi dao nhọn khoét lỗ tròn ngay phần cuống trái vả. Mang chúng rửa sạch lại với nước, để ráo.
Bước 2 : Nấm mèo ngâm nước ấm cho nở mềm rồi rửa sạch, thái nhuyễn. Thịt heo chà muối, rửa sạch, thái mỏng, băm nhuyễn. Bỏ thịt vào tô cùng nấm mèo, 2 thìa cà phê hạt nêm, 1 thìa cà phê bột ngọt, 1/3 thìa cà phê muối, 1 thìa canh nước mắm, ít tiêu xay trộn đều. Ướp thịt khoảng 20 phút rồi dồn thịt vào trái vả.
Bước 3 : Bắc nồi lên bếp cho vào 2 thìa canh dầu ăn. Kế đến cho hành tỏi gừng băm vào phi thơm dậy mùi. Kế đến đổ vào 1.5 lít nước nấu sôi. Nêm nếm vào nồi 1 thìa cà phê muối, 1 thìa canh hạt nêm, 1 thìa cà phê đường.
Bước 4 : Nước sôi bỏ trái vả vào nấu chín. Nêm nếm vừa miệng, rắc vào ít hành lá là xong.
Trái vả dồn thịt có cách làm khá giống khổ qua nhồi thịt . Món canh ngon, bổ dưỡng, lạ miệng nhưng lại rất tốt cho sức khỏe. Thỉnh thoảng bạn có thể nấu món canh mộc mạc này giải nhiệt cho gia đình.
4.3. Cách làm trái vả ngâm chua ngọt
4.3.1. Chuẩn bị nguyên liệu
- 2kg trái quả tươi xanh
- 1 lít giấm
- 10 quả ớt
- Đường, muối
4.3.2. Các bước thực hiện
Bước 1 : Bỏ vào thau nước 1 thìa canh muối, vắt vào một quả chanh khuấy đều. Dùng dao bào gọt vỏ vả dưới vòi nước để mủ không dính vào tay. Sau đó bỏ quả vào chậu nước muối loãng. Ngâm sau 5 phút bạn vớt chúng ra, cắt thành miếng nhỏ ngâm lại vào chậu nước muối chanh vừa ngâm.
Bước 2 : Cho vào nồi 1 lít giấm, 150gram đường, 1.5 thìa cà phê muối. Bắc nồi lên bếp nấu sôi lăn tăn thì cho ớt vào rồi tắt bếp. Để nước giấm đường nguội còn ấm nhẹ mới cho vào keo ngâm.
Bước 3 : Vớt qua ngâm ra, rửa sạch lại, để ráo, cho vào keo. Đổ nước giấm đường vào đậy kín nắp ngâm vài ngày.
Trái quả ngâm chua ngọt có thể ăn kèm cơm thịt chiên rất ngon. Ngoài ra bạn có thể dùng chúng làm món ăn vặt chấm mắm ruốc mặn ngọt. Vả ngâm có vị chua ngọt nhẹ chấm với mắm ruốc mặn mặn ngon hết sẩy.
Trái vả có chứa nhiều chất dinh dưỡng rất thích hợp để cải thiện sức khỏe. Không những thế chúng còn có thể linh hoạt chế biến nhiều món ngon, độc đáo lạ miệng. Thỉnh thoảng bạn có thể biến tấu món ăn, đưa vào bữa cơm để cả nhà cùng thưởng thức ngon miệng nhé!
Ngọc Hân