Cá sặc là một trong những loại thực phẩm phổ biến ở các tỉnh Miền Tây. Đây là đặc sản thơm ngon của vùng đất U Minh Thượng. Nếu bạn là người con sinh ra và lớn lên ở khu vực này thì sẽ không bao giờ quên được những kỷ niệm ấu thơ tát đìa lội bùn bắt cá. Trong đó cá sặc thường được mang kho tiêu, làm mắm, phơi khô chiên vô cùng thơm ngon.
1. Cá sặc là gì?
Cá sặc rằn hay còn có tên gọi khác là cá sặc bổi, cá rô tía Xiêm, cá rô tía da rắn… Chúng cùng họ với cá tai tượng, sống trong môi trường nước ngọt, đầm lầy, những cánh đồng cạn. Loài cá này tập trung nhiều ở vùng bản địa Đông Nam Á. Ở Việt Nam cá sặc thường phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền Nam, các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long như Cà Mau, Kiên Giang, Sóc Trăng…
Cá sặc có thân hình thuôn dẹp, trên thân có nhiều sọc xen kẽ ấn tượng, dễ nhận biết. Chúng thừng có màu vàng nâu, kích thước nhỏ. Thịt cá nhiều xương, thường có mùi thơm nhẹ, vị ngọt, hơi dai ăn rất ngon. Người ta thường mang cá sặc làm khô, làm mắm, kho tiêu, chiên xù, trộn gỏi…
2. Cách làm khô cá sặc ngon
Khô cá sặc là một trong những món ăn hao cơm được nhiều người yêu thích. Nếu bạn đã quá chán ngán các món ăn thịt mỡ thì hãy tham khảo cách làm cá khô lạ miệng. Không những thế đây còn là món ăn mang hơi thở quê hương bình dị, khiến mọi người nhung nhớ quê nhà.
2.1. Chuẩn bị nguyên liệu
- 1kg cá sặc tươi
- 200gram muối hạt (hơn 2/3 chén muối)
2.2. Các bước thực hiện
Bước 1: Cá sặc bỏ đầu, móc ruột bỏ, đánh vẩy, cắt vây kỳ đuôi, rửa dưới vòi nước. Sau đó cho vào ít muối chà xát toàn bộ thân cá, rửa sạch lại, để ráo.
Bước 2 : Đổ vào thau 600ml nước, 200gram muối hạt dùng thìa khuấy đều cho muối tan ra. Kế đến bạn cho cá vào ướp ngập nước, dùng cái đĩa sứ dằn cá xuống cho thấm đều. Bỏ thau cá vào tủ lạnh ướp trong 2 ngày.
Bước 3 : Vớt cá ra xếp vào xịa tre mang phơi dưới nắng gắt khoảng 4 – 5 ngày cho chúng khô hẳn. Phơi tránh nơi khói bụi hoặc dùng vải mùng mỏng phủ lên tránh bụi. Trường hợp không có điều kiện phơi nắng bạn bỏ cá vào lò nướng sấy ở nhiệt độ 50 – 100 độ C trong vòng 7 tiếng. Dùng đũa tre hoặc thanh tre chặn cửa lò để cá được thoát hơi khô hơn.
Tùy theo sở thích ăn khô nhiều hay khô ít mà điều chỉnh thời gian phơi. Bên cạnh đó cá to sẽ lâu khô hơn cá nhỏ. Khi cá khô hoàn thành, muối mặn sẽ giữ được lâu hơn. Khô cá sắc có thể dùng để chiên, nướng, làm gỏi xoài khô cá sặc … tùy theo sở thích. Thịt cá giòn ngon, mềm dai, thấm vị mặn mặn ăn với cơm cực hao. Lúc này bạn chỉ cần nấu thêm món canh ngon thanh mát là đã có bữa cơm dân dã, ngon miệng.
3. Cách làm mắm cá sặc hấp dẫn
Vào những ngày giăng lưới, tát đìa có nhiều cá sặc nhỏ bạn có thể tận dụng mang chúng làm mắm. Mắm cá sặc có thể ứng dụng cho nhiều món ăn đặc sản như mắm chưng, bún mắm , gỏi mắm… Món ăn bình dị nhưng lại vô cùng hao cơm. Thỉnh thoảng bạn có thể thực hiện cách làm mắm cá thay đổi khẩu vị, tìm về sự mộc mạc của quê nhà.
3.1. Chuẩn bị nguyên liệu
- 1kg cá sặc nhỏ
- 300gram muối hạt
- 100gram thính gạo
- 500gram đường thốt nốt
- 200gram đường tán
3.2. Các bước thực hiện
Bước 1 : Cá sặc mua về đánh vảy, bỏ đầu, móc ruột bỏ, chặt vây, đuôi. Bỏ vào thau cá ít muối, chà xát, bóp nhiều lần rồi rửa sạch lại với nước. Mang cá ra ngoài nắng phơ 2 tiếng để chúng ráo nước hoàn toàn.
Bước 2 : Xếp cá sặc vào hũ thủy tinh xen kẽ một lớp cá một lớp muối hạt. Cưới xếp đến một lớp cá thì dùng tay ấn mạnh để không tạo khoảng trống giữa muối và cá. Sau đó bạn dùng cây đũa hoặc thanh tre gài chặt cá đã ướp rồi đậy kín nắp hũ lại. Để hũ cá nơi thoáng mát không có ánh nắng mặt trời 10 – 14 ngày cho cá thấm muối.
Bước 3 : Sau 14 ngày ngâm cá đã thấm muối bạn vớt chúng ra, để ráo, chắt bỏ phần nước muối ngâm. Cá ráo nước hoàn toàn bạn rắc vào 100gram thính gạo trộn đều. Kế đến cho cá đã trộn thính gạo vào lại lọ thủy tinh. Tiếp tục gài chặt cá xuống đậy kín nắp để nơi thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời trong 2 tháng.
Bước 4 : Bắc nồi lên bếp cho vào 300ml nước lọc, 200gram đường tán, 500gram đường thốt nốt khuấy đều. Nấu đến khi nước sôi thì vớt bọt, đảo đểu đến khi đường tan hết, sệt lại thì tắt bếp để nguội hẳn.
Bước 5 : Lấy cây gài trong hũ đựng cá ra, đổ hết nước đường vào đậy kín nắp. Tiếp tục ngâm cá thêm 5 – 10 ngày ở nơi thoáng mát, không ánh nắng mặt trời. Sau khi cá thành mắm thấm gia vị là có thể sử dụng.
Mắm cá sặc sau khi hoàn thành có màu sắc hấp dẫn, hương vị thơm lừng. Thịt cá mềm mại, thịt ngọt mặn vừa phải. Bạn có thể ăn mắm cá với cơm trắng, nấu bún cá , bún mắm, trộn gỏi mắm, mắm chưng thịt trứng … cực ngon. Vào mùa rộ cá sặc, giá thành rẻ bạn nên mua chúng về làm mắm dự trữ khi cần thì lấy ra sử dụng cực tiết kiệm.
Cá sặc có thể dùng để làm khô, làm mắm để trữ trong nhà thực hiện nhiều món ăn khác nhau. Ngoài ra loại cá này còn có thể ăn tươi như cá chiên xù, cá kho tiêu , cá kho sả ớt… Tùy sở thích mọi người có thể biến tấu phù hợp với khẩu vị gia đình.
Ngọc Hân
